علل و درمان افسردگی پس از زایمان

برای درمان افسردگی پس از زایمان چه باید کرد؟

. تولد و به دنیا آمدن نوزاد، انرژی خوب و امید به زندگی را در اطرافیان و نزدیکان نوزاد افزایش می‌دهد. تولد نوزاد برای مادر و پدر، جدا از نگرانی و مسئولیت ها عشق بی حد و مرز را به همراه می‌آورد. اما چیزی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، افسردگی پس از زایمان است. افسردگی پس از زایمان تنها یک عارضه کاملا طبیعی است و اصلا نشانه نقص، ضعف شخصیتی یا عدم علاقه به نوزاد نیست. گاهی اوقات نیز افسردگی پس از زایمان دلیل مشخص دارد و گاهی نمی‌توان دلیلی برای آن پیدا کرد. این عارضه ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، پس شما تقصیری ندارید.

افسردگی پس از زایمان چیست؟

برخی از مادران پس از زایمان نوعی از افسردگی به نام افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌کنند که علائمی مشابه افسردگی معمولی را دارد. از جمله این علائم می‌توان به خلق و خوی ضعیف (مود پایین) و نداشتن علاقه و انرژی برای انجام دادن کار ها اشاره کرد. علائم به صورتی بروز می‌کنند که ممکن است مادر انجام کار های ساده را بسیار سخت تصور کند. افسردگی پس از زایمان بسیار رایج تر از تصور مردم عامه است و همچنین طبق تحقیقات بیان شده است که میزان بروز آن در جوامع شهری به نسبت بیشتر از میزان بروز آن در جوامع روستایی است. درمان به موقع افسردگی پس از زایمان به مدیریت علائم و همچنین بهبود رابطه بین مادر و فرزند کمک می‌کند. در حالی که اگر افسردگی پس از زایمان درمان نشود، ممکن است تا ماه ها باقی بماند و زندگی مادر را مختل کند. نکته قابل توجه این است که گاهی اوقات پدران نیز درگیر افسردگی پس از زایمان یا پس از تولد می‌شوند! این افسردگی در پدران معمولا بین 4 الی 6 ماه پس از تولد فرزند دیده می‌شود و در شرایطی مثل کم بودن سن پدر، مشکل در روابط زناشویی با همسر خود و یا رقابت مالی نمود بیشتری پیدا می‌کند. 

علائم و نشانه های افسردگی پس از زایمان

تمامی علائم ذکر شده ممکن در دوره های متفاوت و با شدت و ضعف متفاوت خودش را نشان دهد.

اندوه ناشی از تولد نوزاد

این نشانه ها ممکن است تا 2 هفته پس از زایمان ممکن است باقی بماند و شمال علائم زیر است:

. نوسانات خلق

. اضطراب

. غم

. حساسیت و تحریک پذیری

. احساس گیر افتادن

. کاهش تمرکز

. گریه بیش از حد

. بی اشتهایی یا پرخوری عصبی (به طور کلی مشکل اشتها)

. اختلالات خواب

مقاله پیشنهادی : نحوه صحیح شیردهی مادر به نوزاد

علائم افسردگی پس از زایمان

این علائم طی 4 الی 6 هفته پس از زایمان یا دیرتر تا یک سال پس از زایمان، شروع می‌شوند و در ابتدا ممکن است با اندوه اشتباه گرفته شود، ولی این علائم شدیدتر و طولانی تر هستند. اگر این علائم درمان نشوند ممکن است در ادامه توانایی مادر را برای مراقبت از نوزاد و انجام امور روزانه مختل کند. 

. خلق پایین یا نواسانات خلق شدید

. گریه شدید و بدون علت در اکثریت مواقع

. سختی در نزدیکی و برقراری ارتباط با نوزاد برای مادر

. احساس طرد شدن یا دوری از نزدیکان

. از بین رفتن اشتها یا غذا خوردن عصبی بیشتر از حد معمول (اختلالات تغذیه و مشکل اشتها)

. اختلالات خواب (کم خوابی یا خوابیدن بیش از حد)

. سردرد

. تاری دید

. فقدان انرژی و خستگی شدید

. دل درد

. کاهش میل و شوق برای انجام فعالیت هایی که قبلا شوق برای انجام آن داشتید؛ مثل غذا خوردن، تفریحات معمول، مراقبت از خود و رابطه جنسی.

. عصبانیت و تحریک پذیری زیاد

. ناامیدی

. احساس بی ارزشی و ناکافی بودن

. ترسیدن از این که مادر خوبی نباشید.

. خجالت کشیدن

. کاهش قدرت تفکر، تمرکز، یادگیری و تصمیم گیری

. ضعف حافظه

. بی قراری

. پنیک کردن یا دچار حملات شدید اضطراب شدن

. تکرار تفکرات مرگ و آسیب به خود یا نوزاد (تفکرات تکرار شونده خودکشی)

مقاله پیشنهادی ما در این بخش : در یک ماهگی کودک چه اتفاقاتی می‌افتد؟

نشانه های سایکوز پس از زایمان

این شرایط، حالت نادری است که معمولا در هفته اول پس از زایمان با علائم شدید بروز پیدا می‌کند.

. گیجی و آگاه نبودن مادر

. حس کردن و دیدن چیزهایی که وجود ندارند و داشتن تفکر غیر واقعی (توهم و هذیان)

. اختلالات خواب

. تفکرات وسواسی

. پرخاشگری

. توهم توطئه و تلاش برای آسیب به خود و نوزاد

. مقاومت در برابر غذا خوردن

. ترس نسبت به نوزاد

. انرژی بیش از حد

علت ایجاد افسردگی پس از زایمان

تغییرات جسمی

به دلیل کاهش چشمگیر و ناگهانی سطح هورمون ها در بدن مادر پس از زایمان، ممکن است این عارضه نمایان شود.

علل روحی

به دلیل محرومیت مادر از خواب خوب پس از تولد نوزاد، ممکن است دچار مشکل شود و نتواند مشکلات هر چند کوچک را مدیریت کند. همچنین ممکن است برای مراقبت از کودک دچار اضطراب شود، از تغییرات ایجاد شده در بدنش پس از زایمان حس بدی داشته باشد، شوق کمتری داشته باشد یا احساس کند زندگی خود را از دست داده است.

سایر علل ابتلا به افسردگی پس از زایمان

هر مادری با هر تعداد بچه ای که دارد( چه فرزند اول باشد چه فرزند دهم)، ممکن است پس از زایمان این مدل افسردگی را تجربه کند. چه بسا با دارا بودن ویژگی های زیر، احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان افزایش پیدا می‌کند؛

​

. مادر سابقه افسردگی داشته باشد. (چه افسردگی بارداری باشد چه افسردگی در زمان دیگری از زندگی)

. مادر دچار اختلال شخصیتی دو قطبی باشد.

. در میان اعضا خانواده درجه یک، شخصی دچار افسردگی یا سایر اختلالات خلقی باشد.

. مادر در دوره بارداری یا پس از آن، عارضه جسمی داشته باشد یا حوادث پر استرس را تجربه کرده باشد. (مثل کم خونی، بی اختیاری ادرار، تغییرات فشار خون و متابولیسم)

. مادر تجربه بیماری یا از دادن شغل را در سال گذشته داشته باشد.

. مشکلات سلامتی نوزاد 

. مشکلات مربوط به شیردهی یا خشک شدن شیر مادر

. مادر بارداری چند قلویی داشته باشد.

. مادر در روابطش با همسر یا سایر اطرافیان دچار مشکل شده باشد.

. مشکلات مالی

. سیستم حمایتی ضعیف برای مادر

. بارداری ناخواسته و بدون برنامه ریزی

مقاله پیشنهادی : راهنمای کامل خرید لباس نوزاد

سخن پایانی

ممکن است هر مادری دچار افسردگی پس از زایمان شود. در نتیجه این عارضه کاملا نرمال است و بهتر است به جای سرزنش کردن خود به فکر درمان باشید. از جمله راه های درمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

. تا می‌توانید استراحت کنید و از دوستان و خانواده کمک بگیرید.

. تنها نمانید. 

. سبک زندگی سالم داشته باشید.

. انتظارات خود را واقع گرایانه کنید.

. برای خود زمان بگذارید.

. روان درمانی

. مراجعه به روانپزشک و مصرف دارو های ضد افسردگی

. درمان الکتروشوک ECT (برای درمان سایکوز)